ZZP & Wet DBA

Het kan je echt niet ontgaan zijn, het gedoe rondom ‘de nieuwe Wet DBA’. Maar wist je dat de Wet DBA al sinds 2016 bestaat? Het is dus allesbehalve iets van de laatste tijd.

En om volledig te zijn: het ‘gedoe’ gaat eigenlijk om “de opheffing van het handhavingsmoratrium” wat betekent dat de Belastingdienst kan en gaat controleren. En dat er voor zowel ZZP’er als Opdrachtgever vervelende gevolgen kunnen zijn, als er ‘eigenlijk’ sprake is van een fictieve arbeidsovereenkomst.

De beoordeling van zelfstandigheid in het kader van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) heeft altijd gedraaid en draait in feite nog steeds, om de vraag of er sprake is van een arbeidsovereenkomst zoals bedoeld in artikel 7:610 van het Burgerlijk Wetboek (BW).

Volgens dat artikel is sprake van een arbeidsovereenkomst als aan drie criteria wordt voldaan:

1. Persoonlijke arbeid: de werknemer is verplicht het werk zelf uit te voeren en mag zich niet vrij laten vervangen.
2. Loon: de werknemer ontvangt een beloning voor het verrichte werk.
3. Gezagsverhouding: de werkgever heeft instructiebevoegdheid en kan bepalen hoe, wanneer en waar het werk moet worden uitgevoerd.

Schijnzelfstandigheid

Werkt de opdrachtnemer als zzp’er maar voldoen de werkzaamheden niet aan de eisen van een echte zelfstandige opdracht en lijkt het op een baan in loondienst? Dan spreek je van schijnzelfstandigheid.

Er zijn verschillende kenmerken die zelfstandigheid van zzp’er bepalen. De Belastingdienst en rechters kijken naar diverse criteria om te beoordelen of er sprake is van een zelfstandige opdrachtrelatie of verkapt loondienst. Enkele belangrijke kenmerken van zelfstandigheid zijn:

Geen gezagsverhouding

• De opdrachtnemer bepaalt zelf hoe hij/zij het werk uitvoert, zonder inhoudelijke aansturing van de opdrachtgever.
• Er is geen verplichte aanwezigheid op vaste tijden of locaties (tenzij noodzakelijk voor de opdracht).
• De opdrachtnemer is vrij om opdrachten naar eigen inzicht uit te voeren.

Geen verplichting tot persoonlijke arbeid

• De opdrachtnemer mag zich laten vervangen door iemand anders. Dit duidt erop dat er geen arbeidscontract is, omdat in loondienst persoonlijke arbeid verplicht is.

Ondernemerschap en financieel risico

• De opdrachtnemer loopt ondernemersrisico, bijvoorbeeld als een klant niet betaalt en niet werken is geen vergoeding.
• De opdrachtnemer investeert zelf in middelen, draagt zorg voor verzekeringen en pensioen en heeft meerdere opdrachtgevers.
• Er wordt gewerkt tegen een afgesproken tarief en de opdrachtnemer stuurt facturen.

Vrijheid in het aannemen van opdrachten

• De opdrachtnemer kan meerdere opdrachtgevers hebben en is niet exclusief aan één opdrachtgever gebonden.
• Er is geen verplichte werk- of urenomvang zoals bij een arbeidsovereenkomst.
• Er zijn geen minimum aantal uren die moeten worden vergoed of moeten worden gewerkt.

Contractuele afspraken en zelfstandige administratie

• Er wordt gewerkt op basis van een overeenkomst van opdracht, niet op basis van een arbeidsovereenkomst.
• De opdrachtnemer heeft een KvK-inschrijving, (heeft evt een btw-nummer), houdt een eigen administratie bij en draagt zelf belastingen af.

Praktijk is leidend

De opdrachtgever en opdrachtnemer zijn samen verantwoordelijk voor de juiste kwalificatie van hun arbeidsrelatie. Het is dus niet voldoende om in een contract vast te leggen dat iemand als zelfstandige werkt; de praktijk moet ook laten zien dat er géén sprake is van een arbeidsovereenkomst volgens artikel 7:610 BW.

Toch is het nog steeds belangrijk om een goede overeenkomst van opdracht op te stellen. Het zorgt voor duidelijkheid tussen jou en je opdrachtgever, helpt misverstanden te voorkomen en biedt juridische bescherming als er ooit vragen rijzen over de aard van je werkzaamheden.

Dus, hoewel het geen garantie biedt tegen een eventuele beoordeling door de Belastingdienst dien je alles wel goed te regelen.

Je moet altijd kijken naar hoe de werkrelatie wordt beoordeeld. Werken jullie samen als zzp’er en opdrachtgever? Of als werknemer en werkgever? Het antwoord op die vragen verandert niet als je de rechtsvorm van je bedrijf wijzigt van eenmanszaak naar B.V. bijvoorbeeld -> dit is echt een onterechte aanname.

Handhaving

De beoordeling van zelfstandigheid is niet zwart-wit en hangt af van de feitelijke situatie. In de praktijk kunnen rechters alsnog bepalen dat er sprake is van een dienstverband als er een gezagsverhouding bestaat, zelfs als er een overeenkomst van opdracht is opgesteld.

De Belastingdienst kan na bijvoorbeeld een (aangekondigd of niet) boekenonderzoek, diverse maatregelen nemen. Denk bijvoorbeeld aan een naheffing voor de loonbelasting.

Die naheffing gaat niet verder terug dan 1 januari 2025, tenzij de ZZP’er en de opdrachtgever zich met opzet niet aan de regels hebben gehouden. Een gevolg kan ook zijn dat de ZZP’er mogelijk in dienst worden genomen, naast dat de opdrachtgever alsnog loonheffing en pensioen moet betalen.

Voor de ZZP’er geldt dat als er belastingvoordelen voor ondernemers zijn ontvangen, die moeten worden terugbetaald. Denk aan zelfstandigenaftrek of startersaftrek.

Hoe regel je dit?

Hoewel het klinkt als extra geregel, is dat stukje goed geregeld hebben – toch een belangrijke bescherming voor je bedrijf. Je voorkomt gedoe en laat aan je opdrachtgever zien dat het nog prima kan om met een ZZP’er te werken.

Nog geen overeenkomst van opdracht? Dit is hét moment om het te regelen!

Ik maak graag jouw duidelijke overeenkomst van opdracht, tegen een vast tarief.