Jouw afbeelding, jouw recht?
Als ondernemer weet je vast dat een fotograaf jouw toestemming nodig heeft om een afbeelding van jouw brandingshoot te delen. Dit brengt mij bij het ‘portretrecht’ – het recht…
… van een persoon om te beslissen hoe en waar een afbeelding (portret) wordt gebruikt. In deze blog leg ik uit wat portretrecht precies inhoudt. Na het lezen begrijp je waarom het belangrijk is om je rechten te kennen, hoe je dit recht kunt gebruiken, en wanneer je wel of geen toestemming hoeft te vragen voor het publiceren van een afbeelding.
Wat is een portret?
Een ‘portret’ is simpel gezegd een herkenbare afbeelding van iemand. Dit geldt niet alleen voor foto’s, maar ook voor tekeningen en schilderijen. Het draait niet alleen om gezichten, maar ook om lichaamshouding, attributen en de omgeving.
Zelfs als het gezicht van iemand niet zichtbaar is, kan het nog steeds onder het portretrecht vallen als je de persoon op andere manieren kunt identificeren.
Er zijn twee soorten portretten volgens de wet: portretten die in opdracht zijn gemaakt en portretten die dat niet zijn.
Portret in opdracht: maker & geportretteerde
Als je een portret in opdracht maakt, heb jij als maker het auteursrecht. Maar als je het wilt publiceren, heb je toestemming nodig van de geportretteerde. Dit kun je slim regelen met een quitclaim.
Een quitclaim is een overeenkomst tussen de maker en de geportretteerde waarin de geportretteerde toestemming geeft voor het gebruik van de beelden en afstand doet van het portretrecht. Plaats je een foto zonder toestemming, bijvoorbeeld in een advertentie op je website? Dan kan de geportretteerde je aan de juridische haren trekken. Zorg dus dat je die toestemming goed regelt!
De geportretteerde mag afdrukken maken voor zichzelf en voor vrienden en familie. Ook mag de afbeelding beperkt worden gebruikt voor publicaties, zolang de naam van de maker erbij staat. Maar voor commercieel gebruik heb je altijd toestemming van de maker nodig.
Portret niet in opdracht
Heb je een spontane foto van iemand gemaakt zonder dat die persoon het wist of toestemming heeft gegeven? In principe kun je die delen, maar als de geportretteerde een ‘redelijk belang’ heeft om dat te voorkomen (bijvoorbeeld privacy), dan moet je dat respecteren.
Wees voorzichtig
Wees ook voorzichtig als je geen toestemming hebt of krijgt. Dit geldt ook voor foto’s of video’s die je plaatst op Instagram en Snapchat. Hoewel je vaak in openbare ruimtes foto’s kunt maken zonder toestemming, moet je nadenken over de gevoelens van mensen die onbedoeld in beeld komen.
Bij twijfel: vraag gewoon om toestemming. Niet gelukt? Dan is het netjes om andere mensen te blurren. Het portretrecht geldt namelijk ook als iemand niet volledig in beeld is gebracht.
Hulp nodig?
Het is belangrijk om te weten waar het portretrecht over gaat, zodat je begrijpt welke rechten jij hebt en welke rechten anderen hebben. Vraag altijd toestemming voordat je een afbeelding plaatst of zorg ervoor dat je een quitclaim hebt laten tekenen.
Geen zin in gedoe of weet je niet goed hoe een quitclaim in elkaar steekt? Geen probleem! Ik heb een kant-en-klaar document voor je klaarstaan. Je bestelt het makkelijk via de mail voor 65,- ex. Je kunt meteen aan de slag! Vul gewoon de benodigde gegevens in met mijn tips en voorbeelden. Handig, toch?
